Strefy zagrożenia wybuchem

Strefy Ex – Co dla Ciebie zrobimy

• zaklasyfikujemy i wyznaczymy zasięg stref zagrożenia wybuchem dla istniejących obiektów
• zaklasyfikujemy i wyznaczymy zasięg stref zagrożenia wybuchem na etapie projektowym w celu eliminacji potencjalnych błędów oraz dobrania właściwych urządzeń i osprzętu
• zaktualizujemy strefy zagrożenia wybuchem (po istotnych zmianach w obrębie zagrożonych obiektów)
• zmniejszymy zasięg oraz zmienimy rodzaj wyznaczonych strefy zagrożenia wybuchem

Czym są strefy zagrożenia wybuchem (strefy ex)?

Aby wyjaśnić, czy jest strefa zagrożenia wybuchem, skupmy się najpierw na tym, czym jest atmosfera wybuchowa. Jest to mieszanina palnych i wybuchowych pyłów, gazów, par cieczy z powietrzem lub inaczej mówiąc utleniaczem. Co więcej, znajduje się ona w takim stężeniu, że przy zetknięciu się ze źródłem zapłonu dochodzi do wybuchu. Stężenie to nie zawsze jest odpowiednie dla powstania wybuchu. Dlatego też wyznacza się dolną i górną granicę wybuchowości dla poszczególnych pyłów, gazów, czy par cieczy. Poniżej dolnej granicy i powyżej górnej granicy wybuchowości, stężenie atmosfery wybuchowej przyjmuje takie wartości, że nie jest ona zdolna do zapłonu.

Wiedząc powyższe, możemy przejść do wytłumaczenia, czym są strefy zagrożenia wybuchem. Są to obszary wewnątrz lub na zewnątrz urządzeń, dla których wyliczony i określony jest zasięg i częstotliwość pojawiania się atmosfer wybuchowych. Zasięg wyznacza się poprzez odpowiednie obliczenia, jaką kubaturę zajmie atmosfera. Częstotliwość natomiast odnosi się do pracy całej instalacji lub poszczególnych urządzeń – czy występuje cały czas, czasami lub bardzo rzadko, a nawet wcale.

Strefy zagrożenia wybuchem dla pyłów – czemu są takie kłopotliwe?

Wyznaczanie stref zagrożenia wybuchem dla pyłów jest znacznie trudniejsze niż dla gazów. Wymaga o wiele większego doświadczenia praktycznego od osoby wyznaczającej strefy. Doświadczenie to nie tylko powinno być związane z opracowaniami dokumentacji atex, ale także bezpośrednio z projektami zabezpieczania instalacji i urządzeń przed skutkami wybuchu pyłu. Dlaczego tak się dzieje?

Zapisy norm zharmonizowanych z Dyrektywą ATEX różnią się pomiędzy gazami a pyłami z jednego podstawowego względu. Gazy i pary cieczy mają stałe i niezmienna parametry wybuchowości. To sprawia, że normy mogą zawierać wprost podane wzory matematyczne. Zgodnie z tymi obliczeniami następuje wówczas wyznaczanie stref zagrożenia wybuchem.

Inaczej jest w przypadku pyłów. Wyznaczanie stref (klasyfikacja stref zagrożenia) związana jest z właściwościami wybuchowymi pyłów, które są nabierane przez produkty dopiero w trakcie przechodzenia przez proces technologiczny w poszczególnych urządzeniach. Co więcej, różnice w pracy różnych urządzeń, czy też różnice w dostarczanym do procesu surowcu mogą powodować, że w teoretycznie dwóch takich samych instalacjach, teoretycznie te same pyły, będą charakteryzować się innym parametrami wybuchowości. Z tego względu zapisy norm zharmonizowanych z Dyrektywą ATEX dla pyłowych atmosfer (mieszanin) wybuchowych nie posiadają gotowej odpowiedzi jak określić strefy zagrożenia wybuchem dla poszczególnych pyłów.

Dlaczego warto wyznaczyć strefy zagrożenia wybuchem z GRUPĄ WOLFF?

Ponieważ przez ostatnie 20 lat zrealizowaliśmy setki projektów z zakresu bezpieczeństwa wybuchowego bezpośrednio na obiektach inwestorów, ze szczególnym uwzględnieniem stef atex dla pyłowych atmosfer wybuchowych. Nasze działania to nie tylko realizacja opracowań wymaganych prawem, ale również fizyczne dostosowywanie instalacji przemysłowych do wymogów dyrektywy atex. Dzięki temu posiadamy unikalne doświadczenie we wszystkich najważniejszych gałęziach przemysłu – co jest szczególnie ważne dla pyłowych stref atex. Zabezpieczaliśmy mniejsze zakłady przemysłowe, jak i globalne koncerny od branży spożywczej, przez chemiczną i petrochemiczną, po branżę energetyczną i drzewną.

Strefy zagrożenia wybuchem – podstawy prawne

Obowiązek wyznaczenia stref zagrożenia wybuchem nakłada na pracodawcę Rozporządzenie Ministra gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej. Rozporządzenie to przenosi wprost do polskiego porządku prawnego wymagania, które stawia pracodawcom unijna Dyrektywa ATEX USER.

Wspomniane rozporządzenie wskazuje: pracodawca dzieli przestrzenie zagrożone wybuchem na strefy, klasyfikując je na podstawie prawdopodobieństwa i czasu występowania atmosfery wybuchowej jako:

Strefy ex dla gazów, i par cieczy

1. strefa 0 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, występuje stale, często lub przez długie okresy;
2. strefa 1 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania;
3. strefa 2 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia, utrzymuje się przez krótki okres;

Strefy atex dla pyłów

1. strefa 20 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale, często lub przez długie okresy;
2. strefa 21 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania;
3. strefa 22 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia, utrzymuje się przez krótki okres.

Przy dzieleniu przestrzeni zagrożonych wybuchem, pracodawca powinien uwzględniać warstwy, osady pyłu i nagromadzony pył, jako źródła mogące potencjalnie wytwarzać atmosferę wybuchową. […] Przestrzenie, w których istnieje możliwość wystąpienia atmosfery wybuchowej w ilościach zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu, pracodawca oznacza, w miejscach wstępu do tych przestrzeni, znakiem ostrzegawczym, określonym w załączniku.

Ten sam dokument nakłada na pracodawcę obowiązek posiadania dokumentu Ocena ryzyka wybuchu oraz Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem.

Co istotne, z naszego doświadczenia wynika, że aż 80% zakładów przemysłowych w Polsce nie jest gotowa do sporządzenia Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem. W takich przypadkach proponujemy skorzystanie z Audytu ATEX.